Plazma yakma teknolojisi, gaz yakıt veya gaz/katı/sıvı yakıt karışımına bir elektrik alanı uygulanmasıdır. Uygulanan elektrik alan şiddeti iyonizasyona neden olarak, plazma etkilerini baskın duruma getirmektedir.
Plazma, oluşumu ve ısıtma etkileri ile elektron ve iyon sıcaklıklarını arttırarak yakıt moleküllerinin 'etkin' tür oluşumunu, daha küçük, daha-kolay yanan parçalara ayrışmasını sağlar. Klasik yöntemlerde düşük kalorili, yüksek oranda kül, nem ve kükürt içerikli linyitlerin yakılmasında alev
stabilizasyonu yüksek kalorili akaryakıt kullanımı ile sağlanırken plazma yakma teknolojisi ile ekstra yakıt kullanımı ve bundan kaynaklanan kirlilikler de elimine edilmektedir.
Plazma Yakma sistemleri, dünya çapında düşük kaliteli kömürlerin kullanıldığı pek çok termik santralde uygulanmaktadır. İlk uygulamalar, 1989 ve 1996’da Kazakistan ve Ukrayna’da, 1995 Çin’de başarı ile test edilmiştir. Rusya’da 1995’de plazma yakıt sistemlerinin geliştirme ve uygulamasında güçlü bir ivme kazanmışlardır ve bu amaçla plazma enerji teknolojileri sanayi merkezi kurulmuştur. Örneğin, 300 MW kapasiteye sahip termik santralde yardımcı yakıt brülörleri yerine girdap tipi plazma yakma sistemi yerleştirilerek, kazanda akaryakıtsız yanma ve alevin istikrarlı yanması sağlanmış ve 5,1milyon ton/yıl akaryakıt tasarrufu sağlanmıştır. Kazakistan’da başlatılan benzer bir uygulama sonucunda 1milyon ton/yıl akaryakıt tasarrufu sağlanmış ve işletme maliyetleri %70’e azaltılmıştır. Bu santrallerdeki işletme giderleri, plazma ateşleme sistemi uygulanması durumunda geleneksel sistemin %28-30’unu oluşturmaktadır. Ateşleme için gerekli olan elektrik ihtiyacı yardımcı yakıt kullanılan sistemde, santralde üretilen elektriğin %3-5’i iken; plazma yakma sisteminin kullanılması halinde bu oran % 0,51’e azaltılmaktadır.
Türkiye’de TKİ-EUAŞ-APTM işbirliğiyle Soma Termik Santrali’nin 22 MW'lık A bloğuna Plazma Yakıcı Sistemi kurulmuştur. Sistemin test denemeleri tamamlanmış olup; elde edilen sonuçlar santralin mazot ile geleneksel yakma parametreleri ile aşağıdaki tabloda kıyaslanmıştır.
KLASİK YAKMA SİSTEMİ | PLAZMA YAKMA SİSTEMİ | |
---|---|---|
ISITMA SÜRESİ | 6 saat | 3 saat |
TAM KAPASİTELİ DEVREYE ALMA SÜRESİ | 9-9,5 saat | 8-8,5 saat |
İLK ATEŞLEMEDE TÜKETİLEN MAZOT | 8 ton | - |
STABİLİZASYONUNDA İÇİN TÜKETİLEN MAZOT | 1 ton | - |
KÖMÜR TÜKETİMİ | 10 ton | 12 ton |
ELEKTRİK TÜKETİMİ (İlk Ateşleme İçin) | - | 0,6 MWh |
STABİLİZASYONUNDA İÇİN TÜKETİLEN ELEKTRİK | - | 0,05 MWh |
KÖMÜR KALORİSİ | 3325 kcal/kg | 3325 kcal/kg |
FUEL OİL BİRİM FİYAT KDV DAHİL (2017) | 2,71 TL/kg | 2,71 TL/kg |
10-18 MM TORBA LİNYİT KÖMÜR BİRİM FİYAT KDV DAHİL (2017) | 464,92 TL/ton | 464,92 TL/ton |
ELEKTRİK BİRİM FİYAT KDV DAHİL (2017) | 0,357 TL/kWh | 0,357 TL/kWh |
İLK ATEŞLEME MALİYETİ | 26.329,20 TL | 5.793,24 TL |
ALEV STABİLİZASYONU MALİYETİ | 2.710,00 TL | 17,85 TL |
TOPLAM ATEŞLEME MALİYETİ | 29.039,20 TL | 5.811,09 TL |